Druk, druk, druk…
Ik kom het veel tegen. Druk zijn met allerlei vragen over ‘regeltjes’. Praktische zaken die natuurlijk geregeld moeten worden, maar zoveel tijd vragen dat de belangrijke discussies op de lange baan geschoven worden.
Tijd voor belangrijke discussies, ook dat hoor ik regelmatig. ‘Daar zouden we meer tijd voor moeten maken’, om vervolgens te zwijgen als de vraag gesteld wordt naar wat dan echt belangrijk is. We zijn zo gewend geraakt aan de dagelijkse ‘beslommeringen’ dat we verleerd zijn om na te denken over ‘het waarom’ of ‘waartoe’. Want alleen die vragen gaan over het vernieuwen, als we de vraag niet stellen, waar komt dan de vernieuwing vandaan…
Die belangrijke vragen, dat zijn ook de meest lastige vragen. Het raakt ons zelf ook als we er maar niet achter komen hoe we anderen kunnen bereiken met het evangelie. We trekken ons terug op zoek naar veiligheid. We beschermen ons tegen rauwheid en hardheid van de buitenwereld wanneer ‘ons geloof’ onderwerp van gesprek is.
Onderhouden of Vernieuwen?
Om eerst maar eens de ‘eigen zaken’ op orde te brengen en geregeld te krijgen, daar is al genoeg tijd en aandacht voor nodig, is in essentie niet verkeerd. Het blijkt echter dat kerken die vooral naar binnen gericht zijn op langer termijn veel meer moeite hebben om vitaal en gezond te blijven als kerk en gemeenschap.
Het is te vergelijken met een bedrijf waar de productieprocessen alle tijd en aandacht vragen. De manier waarop de dingen tot stand komen is continu onderwerp van gesprek en discussie. Iedereen heeft zijn of haar mening over de volgorde, de onderdelen van het product, de kleur en samenstelling, de directie probeert uit alle macht om iedereen zoveel mogelijk tegemoet te komen.
Echter het blijkt dat het product geen afzet vindt! Buiten de zeer loyale werknemers en medeproducenten van het product zijn er maar weinigen daarbuiten bereid om het product aan te schaffen. Het voldoet niet voor hen!
Wie neemt het initiatief voor vernieuwen? Of blijft het bij onderhouden?
Voor wie zijn wij er eigenlijk?
Het probleem is dat het men onvoldoende oog heeft gehad voor haar ‘klanten’. Ze weet niet meer haar ‘product’ aan de man te brengen. Zo’n gemeente heeft het nodig om naar buiten te kijken. Niet om haar identiteit te laten verwateren, maar juist om haar identiteit te bevestigen. In het contact met de ander, worden de eigen waarden en normen ondervraagt, worden ze aangescherpt, moeten ze vertaald en hertaald worden. In zo’n ontmoeting gaat het niet om je aan te passen aan de ander (je identiteit ‘verloochenen’), maar veel meer om dezelfde taal te spreken, elkaar te verstaan.
Tenzij we denken dat ‘geloven’ alleen van vroeger was, kunnen we leren van hen die niet tot de gemeente behoren. Als we geloven dat mensen in essentie altijd ergens wel religieus zijn, dan kunnen deze mensen ons helpen onze praktijken, aannames, ‘producten’, onze identiteit helpen te verbeteren, te verstevigen, zichtbaar te maken. Ga er dus op uit! Verleg het perspectief van binnen naar buiten, daar ligt namelijk de bron voor vernieuwing.
Angst of Verlangen?
Maar vanwege de angst en emoties die dat oproept hebben veel kerken zich juist naar binnen gericht. Dit klinkt nogal als een tegenstrijdig advies. Toch is niets minder waar. Juist daar waar de angst opkomt, ligt een diep verlangen. Dat diepe verlangen om bijvoorbeeld anderen de laten zien wat het evangelie kan betekenen, juist dat verlangen is de brandstof voor vernieuwen. Dat verlangen is deel van de identiteit van de gemeente, dat bepaalt het handelen van de gemeente. Hoe anders zou je het leerproces kunnen volhouden, anders dan dat er een fundamenteel verlangen onder ligt?
Dit verlangen is vaak veel meer, hoewel onbewust, aanwezig dan men denkt. Het uitspreken en bespreekbaar maken van dit verlangen kan enorm bemoedigend werken. Weten niet alleen te staan, is een enorme drijvende kracht om de angst tegemoet te kunnen treden. Wanneer tijdens het leerproces de onherroepelijke moeilijke momenten komen, dan sta je schouder aan schouder. Dat is nog eens aansprekend gemeente-zijn.
Bernhard Vosselman is adviseur gemeenteopbouw onder de naam VIANOVUS-kerkadvies. Ook advies of begeleiding nodig bij de ontwikkeling van uw gemeente, neem vrijblijvend contact op met uw vraag of situatie.